بخشنامه معاون شهرسازی و معماری وزیر راه و شهرسازی به شماره صادره۲۶۴۳۰/۳۰۰ مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۲۵
چهارشنبه, ۱۴ شهریور ۱۴۰۳، ۰۲:۵۸ ب.ظ
《اعلام مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران (ضوابط عمومی نمای بناهای شهری)
با سلام و احترام
به استحضار می رساند شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۱، پیرو مصوبه مورخ ۱۳٨٧/٩/۲۵ شورای عالی در مورد «ضوابط و مقررات ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری» و مصوبه مورخ ۱۴۰۰/۵/۴ شورای عالی در مورد «آیین‌نامه چگونگی اجرا و نظارت بر اجرای طرحهای توسعه و عمران» و در راستای ارتقای کیفیت سیمای شهری به مثابه حق عمومی، ایجاد زمینه های تحقق شاخص‌های معماری ایرانی-اسلامی و معماری بومی، فراهم آوردن زمینه ظهور و بروز هویت مکان در نماهای شهری، هماهنگی نمای بناها با ویژگیهای بستر طبیعی، تاریخی و فرهنگی شهر و کاهش ناهماهنگی‌های بصری، «ضوابط عمومی طراحی نمای بناهای شهری» - به شرح پیوست- را بر اساس صورتجلسه مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ کمیته فنی مشترک ۱ و ۳ شورای عالی ، بررسی و ضمن تأکید بر ملاحظات زیر، مورد تصویب قرار داد .
۱- کمیته های ارتقاء کیفی سیما و منظر در مقیاس استانی و مقیاس شهری(کمیته‌های نما)، با ساختار و شرح وظایف تعیین شده وفق بند ۲-۶ و ۳-۶ پیوست این مصوبه، میبایست شاخص‌های «معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی»و«معماری بومی» (بنابر مصوبه مورخ۱۳٩۱/۱۲/۱۴ شورای عالی در مورد ضوابط و شاخص‌های بازیابی هویت شهرسازی و معماری ایرانی-اسلامی) را تعیین و تدقیق نموده و شاخص‌های مذکور، ملاک تکمیل و بومی‌سازی ضوابط عمومی مندرج در این مصوبه و تنظیم ضوابط و مقررات ناظر بر سیمای شهری در طرحهای جامع و تفصیلی قرار گیرد.
۲- ضوابط عمومی نمای بناهای شهری» و «ضوابط ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری» (موضوع مصوبه مورخ ۱۳٨٧/٩/۲۵ شورای عالی) میبایست در فرایند تهیه طرحهای جامع و تفصیلی هرکدام از شهرها تدقیق، تکمیل و بومی‌سازی شده و ضوابط متناسب برای طراحی فرم، نما و مصالح ساختمانی، متناسب با ویژگیهای بستر فرهنگی، طبیعی و تاریخی شهر ارائه شده و مبنای صدور مجوزهای ساختمانی قرار گیرد.
تبصره: در شهرهایی که طرح جامع و تفصیلی آنها تهیه و مصوب شده است، تدقیق، تکمیل و بومی‌سازی ضوابط نمای بناهای شهری، توسط کمیته ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری انجام شود .
۳- کمیته‌های ارتقاء کیفی سیما و منظر استانی میبایست اقدامات ترویجی و آموزشی، به منظور تبیین جایگاه سیمای شهری بمثابه حق عمومی و اجرایی شدن چارچوب‌ها و ضوابط ساماندهی به سیمای شهری را با استفاده از ظرفیت دانشگاهیان و حرفه‌مندان انجام دهند .
۴- با تصویب «ضوابط عمومی نمای بناهای شهری» کلیه ضوابط و مقررات ملاک عمل پیشین که مغایر با ضوابط مندرج در مصوبه حاضر هستند، لغو شده و در مواردی که مفاد ضوابط و مقررات مسکوت و بلاتکلیف می‌باشد، میبایست به پیشنهاد کمیته فنی (۳) در شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین تکلیف شوند.
مراتب جهت استحضار و صدور دستور انعکاس و اقدام اعلام می شود.》
دو نکته:
۱- سیمای شهری به مثابه حق عمومی مورد توجه وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. مردم حق دارند از منظر شهری مناسب برخوردار باشند. قانونگذار و متولیان دولتی بعنوان نمایندگان خواست عمومی و در جایگاه مسوول دولت، باید بیش از پیش سرو سامان دادن به وضع ساختمانها و فضاهای شهری را در کانون توجه خویش قرار دهند.
۲- متن بخشنامه حاکی است مصوبات و دستوالعملهای متعددی در طول چند دهه اخیر یرای این موضوع به تصویب رسیده است؛ اما جای سوال است چرا در عمل تغییر رویکرد برای مردم قابل مشاهده نیست؟
آنچه در ساخت و سازهای شهری بیشتر به چشم می‌آید، فرمولهای یکنواخت و کلی برای احداث بنا در طبقات و تراکم معین و با نماهای فاقد هویت ملی و آئینی است که عمدتا تابع ذوق و سلیقه یا تقلید معماران و سازندگان آنهاست.
آسیب شناسی در باره ناملموس بودن مصوبات و فاصله عمیق بین آنچه در قالب اصطلاحات زیبا و آرمانی روی کاغذ می‌آید، با آنچه در عمل می‌بینیم، شاید به کمک دولتمردان بیاید و در آینده، شهرها را از وضعیت نامناسب کنونی خارج سازد.
با سلام و احترام
به استحضار می رساند شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۱، پیرو مصوبه مورخ ۱۳٨٧/٩/۲۵ شورای عالی در مورد «ضوابط و مقررات ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری» و مصوبه مورخ ۱۴۰۰/۵/۴ شورای عالی در مورد «آیین‌نامه چگونگی اجرا و نظارت بر اجرای طرحهای توسعه و عمران» و در راستای ارتقای کیفیت سیمای شهری به مثابه حق عمومی، ایجاد زمینه های تحقق شاخص‌های معماری ایرانی-اسلامی و معماری بومی، فراهم آوردن زمینه ظهور و بروز هویت مکان در نماهای شهری، هماهنگی نمای بناها با ویژگیهای بستر طبیعی، تاریخی و فرهنگی شهر و کاهش ناهماهنگی‌های بصری، «ضوابط عمومی طراحی نمای بناهای شهری» - به شرح پیوست- را بر اساس صورتجلسه مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ کمیته فنی مشترک ۱ و ۳ شورای عالی ، بررسی و ضمن تأکید بر ملاحظات زیر، مورد تصویب قرار داد .
۱- کمیته های ارتقاء کیفی سیما و منظر در مقیاس استانی و مقیاس شهری(کمیته‌های نما)، با ساختار و شرح وظایف تعیین شده وفق بند ۲-۶ و ۳-۶ پیوست این مصوبه، میبایست شاخص‌های «معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی»و«معماری بومی» (بنابر مصوبه مورخ۱۳٩۱/۱۲/۱۴ شورای عالی در مورد ضوابط و شاخص‌های بازیابی هویت شهرسازی و معماری ایرانی-اسلامی) را تعیین و تدقیق نموده و شاخص‌های مذکور، ملاک تکمیل و بومی‌سازی ضوابط عمومی مندرج در این مصوبه و تنظیم ضوابط و مقررات ناظر بر سیمای شهری در طرحهای جامع و تفصیلی قرار گیرد.
۲- ضوابط عمومی نمای بناهای شهری» و «ضوابط ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری» (موضوع مصوبه مورخ ۱۳٨٧/٩/۲۵ شورای عالی) میبایست در فرایند تهیه طرحهای جامع و تفصیلی هرکدام از شهرها تدقیق، تکمیل و بومی‌سازی شده و ضوابط متناسب برای طراحی فرم، نما و مصالح ساختمانی، متناسب با ویژگیهای بستر فرهنگی، طبیعی و تاریخی شهر ارائه شده و مبنای صدور مجوزهای ساختمانی قرار گیرد.
تبصره: در شهرهایی که طرح جامع و تفصیلی آنها تهیه و مصوب شده است، تدقیق، تکمیل و بومی‌سازی ضوابط نمای بناهای شهری، توسط کمیته ارتقاء کیفی سیما و منظر شهری انجام شود .
۳- کمیته‌های ارتقاء کیفی سیما و منظر استانی میبایست اقدامات ترویجی و آموزشی، به منظور تبیین جایگاه سیمای شهری بمثابه حق عمومی و اجرایی شدن چارچوب‌ها و ضوابط ساماندهی به سیمای شهری را با استفاده از ظرفیت دانشگاهیان و حرفه‌مندان انجام دهند .
۴- با تصویب «ضوابط عمومی نمای بناهای شهری» کلیه ضوابط و مقررات ملاک عمل پیشین که مغایر با ضوابط مندرج در مصوبه حاضر هستند، لغو شده و در مواردی که مفاد ضوابط و مقررات مسکوت و بلاتکلیف می‌باشد، میبایست به پیشنهاد کمیته فنی (۳) در شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین تکلیف شوند.
مراتب جهت استحضار و صدور دستور انعکاس و اقدام اعلام می شود.》
دو نکته:
۱- سیمای شهری به مثابه حق عمومی مورد توجه وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. مردم حق دارند از منظر شهری مناسب برخوردار باشند. قانونگذار و متولیان دولتی بعنوان نمایندگان خواست عمومی و در جایگاه مسوول دولت، باید بیش از پیش سرو سامان دادن به وضع ساختمانها و فضاهای شهری را در کانون توجه خویش قرار دهند.
۲- متن بخشنامه حاکی است مصوبات و دستوالعملهای متعددی در طول چند دهه اخیر یرای این موضوع به تصویب رسیده است؛ اما جای سوال است چرا در عمل تغییر رویکرد برای مردم قابل مشاهده نیست؟
آنچه در ساخت و سازهای شهری بیشتر به چشم می‌آید، فرمولهای یکنواخت و کلی برای احداث بنا در طبقات و تراکم معین و با نماهای فاقد هویت ملی و آئینی است که عمدتا تابع ذوق و سلیقه یا تقلید معماران و سازندگان آنهاست.
آسیب شناسی در باره ناملموس بودن مصوبات و فاصله عمیق بین آنچه در قالب اصطلاحات زیبا و آرمانی روی کاغذ می‌آید، با آنچه در عمل می‌بینیم، شاید به کمک دولتمردان بیاید و در آینده، شهرها را از وضعیت نامناسب کنونی خارج سازد.
- ۰۳/۰۶/۱۴
