علی حسن‌پور مافی

🔹پرواز PS۷۵۲ در ساعات ابتدایی روز هشتم ژانویه ۲۰۲۰ به دلیل خطای انسانی در نزدیکی تهران، پایتخت ایران سقوط کرد که در پی آن، تمام سرنشینان هواپیما و خدمه آن، شامل اتباع کانادایی جان خود را از دست دادند.

🔹دادگاه عالی اونتاریو طی حکمی اعلام کرد خطوط هوایی بین‌المللی اوکراین از نظر قانونی مسئول پرداخت غرامت کامل به خانواده‌هایی است که عزیزانشان را در سقوط پرواز PS۷۵۲ در ایران از دست داده‌اند.

🔹قاضی دادگاه طی این حکم اعلام کرد خطوط هوایی اوکراین (UIA) به دلیل سهل‌انگاری در این سانحه مقصر است چرا که ساعاتی پیش از پرواز این هواپیما آسمان ایران به دلیل پرتاب موشک‌های بالستیک علیه نیروهای آمریکایی در عراق در پاسخ به ترور سردار قاسم سلیمانی به دست واشنگتن و احتمال وقوع یک ضدحمله در حالت آماده‌باش قرار داشت.

دو نکته حقوقی:
۱- منشا صلاحیت دادگاه کانادا چیست؟
پاسخ: قاعده «پنجمین دادگاه»:
علاوه بر چهار دادگاه صالح که در کنوانسیون ورشو صلاحیت رسیدگی به دعاوی قربانیان و بازماندکان در مورد خسارت مالی و جانی دارند، بموجب کنوانسیون مونترال دادگاه محل آخرین اقامتگاه قربانی و آسیب دیده روانی و جانی هم تحت شرایطی صلاحیت دارد. به اعتبار اقامت قربانیان در کشور کانادا، شاکیان حق رجوع به دادگاههای کانادا را داشته‌اند.

۲- تفاوت رسیدگی دادگاه کانادا در مقایسه با دادگاههای ایران که محل سقوط هواپیما بود، چیست؟
پاسخ: نرخ غرامت:
بموجب ماده ۲ قانون تعیین حدود مسؤولیت شرکتهای هواپیمایی ایرانی مصوب ۱۳۹۱ اولیای دم متوفیان و یا مصدومان سوانح هوایی داخلی از بابت جبران خسارات بدنی و فوت مجاز به مطالبه دیه وسایر خسارات واردشده فقط براساس قانون مجازات اسلامی و از بابت خسارات وارده بر بار و اثاثیه فقط مجاز به مطالبه خسارات وارد شده براساس این قانون می‌باشند. اما بر اساس کنوانسیونهای بین المللی شرکت‌های هواپیمایی در پروازهای خارجی موظف به پرداخت تا ۱۵۰۰۰۰ SDR (حق برداشت ویژه) واحد پول صندوق بین المللی پول هستند و لذا در پرونده فوق، دادگاه اونتاریو برای هر یک از قربانیان، حکم به پرداخت غرامت معادل ۱۸۰ هزار دلار صادر نموده است که مبلغی بیش از ده میلیارد‌ تومان (حدود ده برابر دیه بر اساس قانون ایران) است.
بنابراین انتخاب از میان دادگاههای صالح داخلی و خارجی تاثیر بسیار مهمی بر میزان استحقاق شاکیان و نرخ غرامت دارد.